Dù đã hơn nửa thế kỷ trôi qua, nhưng bất cứ ai nghe kể về vụ án đều không khỏi ngỡ ngàng bởi những thủ đoạn che giấu tội ác vô cùng tinh vi của kẻ sát nhân, một trong những bác sĩ đầu ngành của Việt Nam thời đó.

Vụ án giết người xảy ra năm 1962, gây chấn động ngành y và cả xã hội được kể lại bởi Thiếu tướng Nguyễn Quang Phòng – nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục An ninh, Bộ Công an. Lúc đó, Thiếu tướng Phòng là Trưởng ban chuyên án, người trực tiếp tham gia chỉ đạo, đưa vụ án ra ánh sáng.

Dù trong cuộc đời làm trong ngành an ninh, ông Phòng đã chứng kiến nhiều vụ án khác nhau, nhưng với ông, đây là một trong những vụ án để lại ấn tượng sâu sắc nhất.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm (bên phải) thăm hỏi Thiếu tướng Nguyễn Quang Phòng nhân dịp kỷ niệm 75 năm Ngày truyền thống lực lượng An ninh nhân dân – tháng 6/2021. (Ảnh: Quỳnh Vinh)

Cặp đôi đáng mơ ước 

Ngành y học Việt Nam những năm cuối thập kỷ 50 và đầu thập kỷ 60 thế kỷ 20 còn khá non trẻ. Để nâng cao tay nghề cho đội ngũ bác sĩ, Nhà nước đã lựa chọn các bác sĩ thuộc nhiều chuyên khoa khác nhau đưa sang Liên Xô tu nghiệp, trong số đó có Vưu Hữu Chánh – một trong những người được đánh giá là bác sĩ đầu ngành điều trị nhi khoa thời điểm ấy.

Năm 1960, Vưu Hữu Chánh là Chủ nhiệm Bộ môn Nhi của Trường Đại học Y Hà Nội. Đồng thời, bác sĩ Chánh là Chủ tịch đầu tiên của Hội Nhi khoa Việt Nam (1961).

Mặc dù trong điều kiện thiếu thốn đủ thứ cả về cơ sở vật chất lẫn thuốc men, nhưng với tài năng của mình, bác sĩ Chánh đã trực tiếp điều trị cho rất nhiều bệnh nhân vượt qua cơn nguy kịch, cùng với đó là đưa ra những phác đồ điều trị hết sức tân tiến.

Chánh có một gia đình rất hạnh phúc với cô y tá Mai (tên nhân vật đã được thay đổi) làm cùng cơ quan. Mai được mệnh danh là hoa khôi ngành y nên cặp đôi được đánh giá là “trai tài, gái sắc”, thậm chí đã trở thành hình mẫu của giới trẻ Hà Nội khi đó.

Dù giai đoạn đầy khó khăn nhưng vợ chồng bác sĩ Chánh sống trong một điều kiện tương đối dư giả. Trong mắt đồng nghiệp và những người xung quanh, bác sĩ Chánh là người yêu chiều, quan tâm vợ hết mực.

Thời gian thấm thoát trôi đi, vợ chồng Chánh đã có với nhau hai mặt con và chờ đợi chào đón đứa con thứ ba chào đời.

Lúc này, do không chịu nhiều áp lực về kinh tế nên dù thai kỳ mới đến tháng thứ 5, thứ 6, y tá Mai đã không phải đi làm nữa mà chỉ có nhiệm vụ ở nhà nghỉ ngơi chờ ngày sinh nở.

Trong thời gian này, bác sĩ Chánh vẫn đi làm rất đúng giờ, ngày nào cũng đến từ 7h sáng, có khi tối muộn mới ra về. Cũng do yêu cầu của công việc, nhiều đêm bác sĩ Chánh phải ngủ lại tại bệnh viện. Nhiều người đùa với Mai là không lo giữ ông chồng có chức vị, lại đẹp trai, trí thức… nhưng nữ y tá vẫn luôn tin tưởng người đầu ấp tay kề với mình.

Y tá Mai luôn vững tin rằng tình yêu sẽ giúp cho gia đình mình có được hạnh phúc và cứ thế cô ở nhà yên tâm lo cho đứa con sắp chào đời. Rồi thì cũng đến ngày sinh nở, y tá Mai “mẹ tròn con vuông”, sinh ra một em bé kháu khỉnh trong sự vui mừng của tất cả mọi người.

Bi kịch sau lần vượt cạn

Sau khi vợ đẻ, bác sĩ Chánh chủ yếu ở nhà chăm sóc vợ, chỉ có việc thật sự cần mới lên cơ quan giải quyết.

Điều đáng chú ý là khi sinh xong, sức khỏe của Mai rất tốt, bác sĩ và người nhà đều tin rằng chỉ cần kiêng cữ cẩn thận thì cô sẽ sớm trở lại trạng thái như bình thường.

Tuy nhiên, điều lạ là sau khi sinh được 3 ngày, khi được đưa từ bệnh viện trở về nhà, y tá Mai bất ngờ mắc bệnh tiêu chảy. Chồng là bác sĩ đầu ngành, không khó để có thể đoán bệnh và kê đơn thuốc, nhưng tình trạng của nữ y tá cứ ngày một xấu đi, uống bao nhiêu thuốc cũng chẳng có dấu hiệu thuyên giảm.

Mọi người xung quanh thấy làm lạ vì sau khi sinh, y tá Mai ăn uống, kiêng cữ rất cẩn thận, thức ăn chín, được nấu rất vệ sinh. Những món ăn tẩm bổ riêng đều được chính tay bác sĩ Chánh nấu rồi đưa cho vợ nên không thể nào đổ lỗi cho ăn uống được.

Điều đáng nói là mặc dù sau đó được đưa vào bệnh viện khám phòng trừ việc bị hậu sản, nhưng các bác sĩ cũng không đưa ra được kết luận gì, bệnh tiêu chảy vẫn ngày một trầm trọng hơn. Chỉ sau hơn 1 tuần sinh nở, từ chỗ là người khỏe mạnh, béo tốt, y tá Mai đã gầy rộc, thậm chí chẳng còn sức để mà ngồi dậy cho con bú nữa.

Gia đình cả hai bên lo lắng vô cùng, không biết bệnh tình ra sao, còn bác sĩ Chánh thì dường như bất lực hoàn toàn với việc chữa trị bệnh cho vợ mình.

20 ngày sau khi sinh con, y tá Mai đột ngột qua đời. Cái chết của Mai là một cú sốc rất lớn cho những người thân của cô và cả hai bên gia đình. Đồng nghiệp cũng như bạn bè đều hết sức bỡ ngỡ với việc cô mất quá nhanh. Rất nhiều bạn bè trong ngành y của Mai lúc đó đã không thể giải thích nổi tại sao cô lại qua đời nhanh như vậy, trong khi đó kết luận cuối cùng của bệnh viện được gia đình đưa ra là do cô bị tiêu chảy…

Bản thân bác sĩ Chánh lúc đó cũng nói rằng do Mai ăn nhiều ốc sau khi sinh nên đã ngã bệnh. Tuy nhiên, dường như điều này không có sức thuyết phục mà càng làm cho cái chết của cô y tá xấu số càng trở nên bí ẩn.

Thiếu tướng Nguyễn Quang Phòng lúc đó là phụ trách Phòng Bảo vệ y tế, Cục Bảo vệ cơ quan và văn hóa, Bộ Công an. Trong đám tang của cô y tá Mai, Thiếu tướng Phòng cũng có mặt vì đây là vợ của một bác sĩ đầu ngành.

Trong đám tang hôm ấy, ngoài những tiếng khóc ai oán của những người thân, điều mà Thiếu tướng Phòng nghe nhiều nhất là sự đồn thổi bàn tán về cái chết của Mai, số đông trong số đó là những bác sĩ, y sĩ. Họ nói, trước khi sinh nở, y tá Mai hoàn toàn khỏe mạnh, cũng chẳng mắc bệnh gì cả, nhưng tại sao sau khi sinh lại đổ bệnh tiêu chảy mà không thuốc nào chữa khỏi… – điều này hết sức vô lý!

Với kinh nghiệm và trực giác của của người công an nhân dân, ngay lúc đó trong lòng Thiếu tướng Nguyễn Quang Phòng đã dấy lên sự nghi ngờ. Ông chú ý nghe kỹ những tiếng khóc, lời bàn luận đó và suy nghĩ rằng, có thể y tá Mai đã chết bởi một nguyên nhân khuất tất nào đó? Ra về với suy nghĩ đó, sau một thời gian đấu tranh tư tưởng, ông bàn với đơn vị quyết định mở cuộc điều tra, quyết tâm tìm ra chân tướng sự thật.

(Còn nữa…)